नेपालगन्ज । दुईदुई वर्षमा गैंडा गणना गरिन्छ । तर गणना कसरी गरिन्छ ? कुनकुन प्रविधिको प्रयोग हुन्छ ? यसबारे धेरै अनविज्ञ हुनसक्छन् । दस्ताबेज डटकमले गैंडा गणना गर्ने बिज्ञसंग कुराकानी गरेको छ । राष्ट्रिय प्रकृति संरक्षण कोष, बर्दियाका प्रमुख डा. रविन कडरियाले गैडा गणना बिधिबारे यसो भन्छन् । सुरुमा गैडा गणनाका लागि कलस्टर बनाईन्छ । बर्दिया राष्ट्रिय निकुन्जमा ५ वटा कल्स्टर बनाइएको छ ।
१) डल्ला खाता जैबिक मार्ग
२) डल्लाबाट हात्तिसार
३) हात्तिसारबाटगैडा मचान
४) गैडा मचानबाट लगुना मचान
५) लालमटीया र मध्यवर्ती क्षेत्र
हरेक दिन एक कलस्टरमा गणना गरिन्छ । त्यसका लागि प्रत्येक दिन १० वटा हात्ती प्रयोग गरिन्छ । १० जना गणक र १० जना र सहायक गणना १० जना परिचालित हुन्छन् । प्रत्यक्षरुपमा हेरेर गणना गरिन्छ । हात्तीबाटै गैडा गणना गर्दा पछाडि भाग्नेको मात्रै गणना गरिन्छ । अगाडि भागेको गैंडा गणना गरिदैन । प्राविधिकहरुले जीपीएस बोक्छन् । क्यामरा र बाईनोकुलरको सहयोग लिईन्छ । टाढाबाट हेर्नका लागि दुरबीनको प्रयोग गरिन्छ । सन २०१५ मा बर्दिया निकुन्जमा २९ गैडा भेटिएका थिए । २०१७÷१८ मा ८ वटा गैंडा बबई भ्यालीमा छाडिएको थियो । बर्दिया निकुन्जमा ३७ गैंडा फेला परेका थिए ।
२८ जेष्ठ २०८०, आईतवार । 2023/06/11
